Heb je tijdens of na het sporten wel eens een flinke ademontregeling gehad waarbij je druk op de borst, een benauwd gevoel in de borst, ademnood, duizeligheid, bonzen van het hart, tintelingen in de armen, paniek en of (een gevoel van) flauw vallen hebt ervaart? Of heb je zo’n ademontregeling wel eens in een stressvolle situatie gehad?
Dan heb je jezelf vast proberen gerust te stellen met de gedachten “het gaat wel weer over”. Toch kan het je in volgende vergelijkbare situaties angstig maken waardoor vervolgens de focus te veel op de ademhaling ligt waardoor de kans groot is dat je verkeerd gaat ademen. Dit kan zorgen voor een vicieuze cirkel waar je zelf niet uitkomt. Heel vervelend, maar gelukkig kan een oefentherapeut je in zo’n geval helpen. Wat is hyperventilatie en wat kan een oefentherapeut voor je betekenen, ga ik uitleggen in deze blog.
Hyperventilatie is het ‘overmatig ventileren’. Dit kan ontstaan door meer in- en uit te ademen dan nodig is of te snel ademhalen. Hier daalt het koolzuurgehalte in het bloed en ontstaat er een verstoorde balans ten opzichte van het zuurstofgehalte. Door de uitgeademde lucht vervolgens weer in te ademen (met een zakje of een kommetje van je handen) herstelt het balans tussen het zuurstofgehalte en het koolzuurgehalte, waardoor er weer rust ontstaat in de ademhaling. Dit is een tijdelijke oplossing en werkt niet in alle gevallen.
Er zijn twee vormen van hyperventilatie. Acute Hyperventilatie en Chronische Hyperventilatie. Bij acute hyperventilatie begin je heel snel en diep te ademen. Hierdoor kan een gevoel van stikken ontstaan. De oorzaak is meestal angst of paniek, maar kan ook voorkomen bij inspanning. Op het moment dat de (in)spanning eindigt herstelt het lichaam vanzelf weer. Chronische hyperventilatie komt vaker voor maar is minder opvallend. Het is leidt vaak niet tot acute klachten en is sluimerend aanwezig. De oorzaak is meestal psychische stress en spanningen. Ter verduidelijking geef ik een voorbeeld van chronische hyperventilatie.
Stel je merkt al enige tijd op dat je snel kortademig bent. Niet alleen tijdens inspanning maar ook in rust. Je energielevel gaat omlaag en je bent af en toe duizelig. Tijdens het werk heb je meer rustpauzes nodig maar het lukt je wel om de werkdag door te komen. Je redt het om de boel thuis draaiende te houden maar daarna ben je opgebrand. Je beweegt en sport minder en gaat vroeg naar bed om maar zoveel mogelijk slaap te pakken. Vervolgens lig je lang wakker of word je vaak wakker in de nacht met een ontregelde ademhaling. Daarnaast merk je op dat je meer hoofd- en nekpijn hebt waardoor je je minder goed kan concentreren en registreer je ook nog druk op de borst. Met al deze klachten stap je naar de huisarts waar je te horen krijgt dat je verkeerd ademt en dat er niks aan de hand is met je hart en of longen. Een hele geruststelling, maar wat is verkeerd ademen en waarom adem ik verkeerd?
De oefentherapeut gaat samen met je kijken waar de klachten vandaan komen en wat het in stand houdt. Ga jij steeds over je grenzen? Neem jij voldoende rust? Kan jij slecht ontspannen? Is je ademhaling verstoort en weet je niet hoe je dit kan veranderen?
Dit is slechts een voorbeeld en kunnen afwijken van jouw klachten. Hyperventilatie kan de volgende klachten veroorzaken:
– Druk op de borst
– Benauwd gevoel in of rondom de borst
– Ademnood
– Duizeligheid
– Bonzen van het hart
– Tintelingen in de armen
– Paniek
– (gevoel van) Flauw vallen
– Pijnlijke spieren
Naast dat de klachten per persoon kunnen verschillen, kan de oefentherapeutische aanpak ook verschillen. Aan de hand van de oorzaken en de symptomen wordt er samen met de patiënt een plan van aanpak gemaakt en doelen gesteld.
De verschillende behandelvormen die toegepast kunnen worden zijn:
– Inzicht geven in de oorzaak en de in stand houdende factoren
– Adembewustwording vergroten. Waar zit de ademhaling? Adem ik snel? En waarom?
– Ademregulatie in zowel rust als tijdens inspanning.
– De ademhaling koppelen aan de activiteit die we doen.
– Lichaamssignalen erkennen, herkennen en verkennen. Waardoor we eerder signaleren dat de ademhaling anders
verloopt dan we zouden willen.
– Houdingstherapie. De houding leren inzetten voor een ontspannen ademhaling.
Welke ademhalingsoefeningen zijn goed om te doen?
Regelmatig wordt mij gevraagd wat goede ademhalingsoefeningen zijn. Samen met de vragen; hoeveel tellen moet ik in en uit ademen? Mag ik alleen via de neus ademen of ook via de mond? Herken je jezelf in het bovenstaande verhaal of wil je hierover meer weten? Maak dan een afspraak met één van onze oefentherapeuten op de locaties Synagogestraat 103-105 in Veenendaal, Kon. Wilhelminaweg 85 in Amerongen of Spoorallee 26 in Duiven.